Tết đến, xuân về là dịp để mọi người thể hiện lòng thành kính của mình với tổ tiên, và sum vầy bên nhau chào đón năm mới. Với người dân vùng biển Diễn Châu, đón tết và vui xuân là dịp bà con thực hiện những phong tục độc đáo riêng liên quan đến nghề nghiệp làm ăn trên biển, thể hiện đựơc ý thức tri ân, đoàn kết và khát vọng no đủ, thanh bình trong năm mới.

Với người dân miền biển, tết không chỉ dành cho bản thân mà còn dành cho người bạn gắn bó với mình trong những chuyến ra khơi. Vì vậy, năm nào chủ tàu Ngô Trí Đông, xã Diễn Ngọc cũng thực hiện phong tục “tri ân người bạn cùng vượt sóng”. Những cái bắt tay thật chặt, vồn vã, những câu chúc mộc mạc, chân chất như cách “ăn sóng nói gió” của người vùng biển. Liên hoan đầu năm không chỉ để kể chuyện làm ăn mà còn khẳng định sự gắn kết, chia sẻ khó khăn, thuận lợi giữa chủ và các bạn thuyền, quyết tâm cho cho một năm vươn khơi thắng lợi. 

 Chủ tàu Ngô Trí Đông, xã Diễn Ngọc cũng thực hiện phong tục “tri ân người bạn cùng vượt sóng”

Ông Ngô Trí Đông – xã Diễn Ngọc, Diễn Châu, Nghệ An chia sẻ: “Anh em gắn bó trên biển, vất vả, khó nhọc, chủ lo công lương cho anh em đầy đủ tình cảm nên cũng triệu tập anh em hôm nay tổ chức cho anh em bữa cơm thân mật  theo truyền thống bà con vùng biển hàng năm như vậy. Bà con gắn kết với chủ thì rất thuận lợi, công việc quen, sẵn sàng ra khơi bất cứ lúc nào”.

Như cách để tiếp thêm động lực, quyết tâm bám biển, động viên bà con nêu cao tinh thần đoàn kết, trách nhiệm bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc nên ngày mồng 1 tết, tại đền thờ miếu cá Ông, nơi cửa biến chứng kiến tàu ra vào tấp nập, chính quyền xã Diễn Ngọc hàng năm đều thực hiện phong tục tặng cờ Tổ quốc cho tất cả 450 chủ tàu cá. Phong tục mang ý nghĩa cao đẹp trong ngày đầu của mùa biển mới, như gửi gắm sự tin tưởng, kỳ vọng, niềm tự hào dân tộc của chính quyền địa phương cũng như ngư dân.

Xã Diễn Ngọc hàng năm đều thực hiện phong tục tặng cờ Tổ quốc cho tất cả 450 chủ tàu cá

Ngư dân Hoàng Văn Nam – xã Diễn Ngọc, Diễn Châu, Nghệ An phấn khởi nói: “Được tặng cờ Tổ quốc cho tàu thu mua 126 thu mua trên biển, để mình canh giữ biển đào Trường Sa, Hoàng Sa.  Được tặng cờ Tổ quốc thì cảm thấy danh dự và hạnh phúc. Hy vọng năm mới ra khơi tàu bè gặp nhiều may mắn”.

Theo phong tục truyền thống của ông cha ta  “Mùng 1 tết cha, mùng 2 tết mẹ, mùng 3 tết thầy”.  ngày này, ngư dân sẽ tranh thủ chúc tết nhanh lần lượt từ người thân đến bạn bè, xóm giềng rồi chọn ngày tốt làm lễ cúng xuống tàu, mở hàng xông biển đầu năm mới, cho tàu chạy ra vài ba hải lý, thả mẻ lưới lấy may đầu năm. Với đặc thù luôn phải đối mặt với nhiều bất trắc khi lênh đênh trên biển cả nên các nghi lễ được ngư dân thực hiện chu đáo, thành tâm và trang nghiêm thể hiện khát vọng được bình yên trong cuộc sống.

Ngư dân Phạm Văn Thắng – Xã Diễn Bích, Diễn Châu chọn ngày tốt làm lễ cúng xuống tàu, mở hàng xông biển đầu năm mới

Ngư dân Phạm Văn Thắng – Xã Diễn Bích, Diễn Châu, Nghệ An cho biết: “Đầu xuân năm mới là chọn ngày xuất bến mở hàng, lưới chài ra nhúng lưới, mồng 2, 3, 4 tùy , nhúng lưới xong là về, chọn ngày xong là kêu anh em đi làm ăn, bốc đá, dầu là ra khơi chới không đi lộng như trước”.

Mỗi làng biển Diễn Châu đều có những tập tục, những loại hình văn hóa độc đáo và đặc sắc mang đậm “Dấu ấn biển”như lễ cầu ngư, thờ cá voi, lễ dời sao, tục xông biển và rất nhiều trò chơi dân gian. Năm nay để phù hợp với điều kiện phòng chống dịch Covid-19, các hoạt động được tổ chức với quy mô phù hợp chủ yếu tại các gia đình, tổ dân cư và xóm. Những phong tục này không chỉ được xem là sự tôn kính thần linh mà còn gắn liền với sự hưng thịnh của cả làng cá, trở thành niềm tin ăn sâu bám rễ vào trong mỗi người dân biển.

Với đời sống tinh thần phong phú, ngày xuân nơi làng biển dù “Đầu sóng ngọn gió” nhưng thật yên mình. Mọi lo toan cho cuộc sống tạm được gác lại, nhường chỗ cho niềm vui, đoàn viên sum vầy với những ước mơ, dự định tươi sáng trong năm mới.

Mai Giang – Lê Đồng

Trung tâm VHTT&TT Diễn Châu